Hình ảnh rác thải Vịnh Hạ Long trên báo nước ngoài tràn lan

Dưới ánh nắng mùa hè, bà Vũ Thị Thịnh nhíu mắt ngồi trên mép chiếc thuyền gỗ, cố gắng vớt lên một khối rác thải từ vịnh Hạ Long. Mặc dù chưa đến 9 giờ sáng, nhưng phía sau bà là một đống thùng xốp và chai nhựa. Đây là những dấu hiệu rõ ràng về tác động tiêu cực mà con người gây ra đối với Di sản thế giới được UNESCO công nhận - Theo báo South China Morning Post (SCMP) của Hong Kong.

Phao xốp, rác thải trôi nổi trên Vịnh Hạ Long

"Liên tục nhặt rác trên vịnh mà chẳng được nghỉ ngơi, tôi mệt mỏi khi phải thực hiện liên tục công việc này", người phụ nữ 50 tuổi, đã nhặt rác trên vịnh gần 10 năm, tâm sự. Mỗi ngày, bà Thịnh phải chèo thuyền từ 5 đến 7 chuyến để hoàn thành nhiệm vụ.

Kể từ đầu tháng 3, đã có 10.000 m3 rác - đủ để lấp đầy bốn bể bơi tiêu chuẩn Olympic - được thu gom khỏi mặt nước. Đây là thông tin được cung cấp bởi Ban quản lý vịnh. Vấn đề rác thải đặc biệt nghiêm trọng trong hai tháng qua. Đó là khi kế hoạch thay thế phao xốp tại các bè nuôi cá trên vịnh bằng giải pháp bền vững hơn không mang lại hiệu quả. Ngư dân đã vứt bỏ các khối nhựa PS dư thừa xuống biển.

Người dân được đang vớt rác trên vịnh Hạ Long

Chính quyền đã triển khai 20 sà lan, 8 thuyền và hàng chục người tham gia công tác dọn dẹp rác thải tại Vịnh Hạ Long. Tuy nhiên, nơi đây vẫn đang chịu áp lực từ rác thải.

Trong năm 2022, địa danh này đã đón hơn 7 triệu lượt khách. Các nhà chức trách ước tính số lượng khách thăm vịnh năm nay sẽ đạt 8,5 triệu. Sự nổi tiếng của điểm đến cùng với sự phát triển nhanh chóng của thành phố Hạ Long, với cáp treo, công viên giải trí, khách sạn hạng sang và hàng nghìn ngôi nhà mới xây, đã gây ra thiệt hại nghiêm trọng cho hệ sinh thái của vịnh.

Ban đầu, các nhà bảo tồn ước tính rằng Vịnh Hạ Long có hơn 230 loại san hô. Tuy nhiên, hiện chỉ còn một nửa con số đó tồn tại. Mặc dù đã có những dấu hiệu phục hồi trong thập kỷ qua, với sự tái phát triển của san hô và cá heo, nhưng quá trình này vẫn còn chưa đạt được kết quả quan trọng. Một trong những mối quan tâm lớn là tình trạng rác thải.

Vịnh Hạ Long có nhiều khu dân cư lớn nằm gần đó. Rác thải sinh hoạt từ những khu vực này, nếu không được xử lý đúng cách, sẽ gây ảnh hưởng tiêu cực đến hệ sinh thái, bao gồm cả rạn san hô. "Hiện nay, thành phố Hạ Long chỉ có khả năng xử lý hơn 40% lượng nước thải", nhân viên Đỗ Tiến Thành từ ban quản lý vịnh cho biết.

Ban quản lý vịnh đã cấm việc sử dụng nhựa một lần trên các tàu du lịch. Sự sử dụng sản phẩm nhựa nói chung trên tàu đã giảm đi 90% so với thời điểm cao nhất. Tuy nhiên, rác thải vẫn còn xuất hiện dày đặc trên bờ biển. Và đội ngũ đi gom rác phải làm việc cật lực hàng ngày.

Rác thải khiến khách du lịch e ngại

Phạm Văn Tú, một hướng dẫn viên du lịch địa phương, cho biết nhiều khách du lịch đã phản ánh về tình trạng rác thải. "Họ đọc báo và nhìn thấy vịnh Hạ Long đẹp đẽ, nhưng cảm nhận được sự hiện diện của rác thải. Họ không muốn tắm biển, không muốn tham gia các chuyến chèo thuyền và còn do dự khi giới thiệu với bạn bè và người thân", Tú chia sẻ.

Các tàu vớt rác trên vịnh Hạ Long

Theo Ngân hàng Thế giới, tăng trưởng kinh tế nhanh chóng và quá trình đô thị hóa ở Việt Nam đã dẫn đến "khủng hoảng ô nhiễm nhựa". Một báo cáo năm 2022 ước tính rằng mỗi năm có 3,1 triệu tấn rác thải nhựa được sinh ra, với ít nhất 10% trong số đó rò rỉ vào các dòng sông và biển. 

Việt Nam đang trở thành một trong những quốc gia gây ô nhiễm nhựa nặng nề trên các khu vực đại dương. Dự kiến mức độ rò rỉ rác thải nhựa có thể tăng gấp đôi vào năm 2030.

Larissa Helfer, một du khách đến từ Đức, chia sẻ rằng Vịnh Hạ Long rất đẹp, nhưng vấn đề rác thải sẽ là "một trong những kỷ niệm đáng nhớ nhất" trong chuyến đi của cô. "Thường thì mọi người sẽ nói về cảnh đẹp nơi này hoặc về làng chài. Nhưng ở đây, bạn phải nói về rác: xem kìa, những chai nhựa trôi nổi. Ô nhiễm nhựa Vịnh Hạ Long thực sự khiến tôi cảm thấy buồn lòng", Larissa chia sẻ.

Bà Thịnh, người đã sinh ra và lớn lên ở Hạ Long, nói rằng: "Dù công việc này khiến tôi mệt mỏi và tức giận, nhưng chúng ta vẫn phải làm trách nhiệm của mình".

Vấn đề rác thải tại Vịnh Hạ Long đang là một thách thức nghiêm trọng đối với sự bảo tồn và phát triển bền vững của khu vực này. Các biện pháp xử lý rác thải, quản lý nước thải và giáo dục cộng đồng về tầm quan trọng của bảo vệ môi trường là những yếu tố cần được tăng cường để bảo vệ và duy trì giá trị của Vịnh Hạ Long và Di sản thế giới này cho thế hệ tương lai.