Nguyên nhân do đâu mà Nhật Bản trở thành đồng minh của Mỹ

Cùng vietnam247.vn điểm lại quá trình hòa giải biến thù thành bạn đưa Nhật Bản trở thành đồng minh của Mỹ.   

Lịch sử khốc liệt trước khi Nhật Bản trở thành đồng minh của Mỹ

Tháng 12/1941, quân đội Nhật tấn công Trân Châu Cảng gây ra cuộc chấn động nước Mỹ. Rất nhanh chóng, Mỹ tuyên chiến với Nhật và tham gia Thế chiến thứ 2. Tháng 8/1945, Mỹ thả 2 quả bom nguyên tử xuống thành phố Hiroshima và Nagasaki của Nhật Bản khiến khoảng ít nhất 200.000 người thiệt mạng.

Lịch sử khốc liệt trước khi Nhật Bản trở thành đồng minh của Mỹ

Sự khốc liệt của cuộc chiến buộc Nhật Bản phải tuyên bố đầu hàng vào ngày 15/8/1945. Ngay sau đó, quân đội Mỹ đóng quân và kiểm soát Nhật Bản trong gần 7 năm. Thống tướng Douglas McArthur của Mỹ có nhiệm vụ chỉ huy quân đội Mỹ ở Nhật Bản, đưa ra giải giáp quân đội Nhật và thay đổi bộ máy quân phiệt hiếu chiến ở thành phố Tokyo.

Hậu quả để lại cho Nhật Bản sau thế chiến thứ 2

Bước ra từ Thế chiến II, Nhật Bản gần như biến thành đống tro tàn khi 66 thành phố lớn bị bom Mỹ tàn phá. Hai thành phố chịu ảnh hưởng nặng nhất từ bom nguyên tử là Hiroshima và Nagasaki bị san phẳng. Trên đất Nhật, 1/3 số nhà máy bị phá hủy, 8/10 tàu buôn chìm dưới đáy đại dương. 

Kinh tế Nhật rơi vào cảnh kiệt quệ hoàn toàn, nạn đói hoành hành khắp nơi. Có khoảng 30% người dân Nhật Bản không có chỗ ở. Khu vực dân cư ở thành phố Tokyo cũng bị phá huỷ 65%. Các thành phố lớn ở Nhật như Osaka, Nagoya cũng trở nên hoang tàn. 

Tình hình đất nước Nhật đã khó khăn nay còn thêm rối ren hơn khi gần 6 triệu lính Nhật trở về từ vùng chiến sự. Hàng trăm nghìn người lính bị thương cần hỗ trợ y tế. Trong khi đó, tướng MacArthur chỉ huy 4 trăm nghìn lính Mỹ đổ bộ vào Nhật càng khiến nhiều người Nhật bất mãn trước động thái này, họ tuyệt vọng cho rằng đất nước Nhật đã “mất nước”.   

Tướng MacArthur gặp Nhật hoàng Hirohito

Những toan tính của Mỹ khi biến Nhật Bản trở thành đồng minh của Mỹ 

Sau cuộc chiến tranh tàn khốc, thay vì làm bẽ mặt Nhật Bản thì Mỹ chọn cách đối xử nhân đạo: có 23 quan chức và tướng lĩnh cấp cao Nhật bị đưa ra xét xử, trong đó thủ tướng Hideki Tojo bị tuyên án tử hình. 

Dân Nhật quỳ khóc khi Nhật hoàng đầu hàng quân đồng minh

Mỹ đưa Nhật Bản thoát khỏi nạn đói, trở thành “bức tường thành” châu Á

Trái lại, Nhật hoàng Hirohito vẫn yên vị. Khi đó, không ít ý kiến cho rằng Nhật hoàng Hirohito phải bị ra tòa án, nhưng Mỹ bác bỏ. Sự cương quyết của Washington được MacArthur bảo vệ, ông cho rằng Nhật hoàng chính là biểu tượng của sự đoàn kết nước Nhật. Ông MacArthur sau đó đã tiếp đón Nhật hoàng bằng với sự tôn kính giúp trấn an người Nhật trước một tương lai không mấy yên ổn.

Mỹ viện trợ cho Nhật, từng bước đưa Nhật Bản trở thành đồng minh của Mỹ

Tướng MacArthur thực thi chính sách “biến thù thành bạn”, đề nghị Mỹ viện trợ tài chính và lương thực cứu đói cho Nhật. Nhờ sự viện trợ 3,5 triệu tấn lương thực và 2 tỷ USD từ Mỹ, nước Nhật tránh được nạn đói kinh hoàng mùa đông năm 1945.  MacArthur cũng ra lệnh cho lính Mỹ phải tôn trọng và không xâm phạm tài sản của người dân Nhật.

Mỹ giúp Nhật khôi phục kinh tế, công nghiệp, nông nghiệp

Khoảng thời gian từ năm 1945 – 1951, chương trình viện trợ Marshall của Mỹ đã rót vào Nhật hàng tỷ USD. Theo đó, nền kinh tế, công nghiệp và nông nghiệp Nhật dần được khôi phục trở lại. Nói về quá trình này, tướng MacArthur là người góp công rất lớn, ông đề ra hàng loạt biện pháp nhằm loại bỏ giới quân phiệt Nhật, từng bước đưa nước này đi theo con đường hòa bình, tập trung để phát triển kinh tế.

Hiến pháp Nhật Bản có hiệu lực từ ngày 3/5/1947 đến nay vẫn đang sử dụng cũng là do tướng MacArthur và bộ tham mưu Mỹ soạn thảo. Trong Hiến pháp, quyền lực của Nhật hoàng không còn được công nhận mà chỉ tại vị với ý nghĩa biểu tượng. Điều 9 Hiến pháp Nhật cũng quy định, nước này từ bỏ quyền khai chiến, theo đó quân đội Nhật giải thể thay thế bằng lực lượng phòng vệ quốc gia.

MacArthur có công lớn trong việc đưa Nhật Bản trở thành đồng minh của Mỹ 

Với những đóng góp lớn lao cho nước Nhật, MacArthur được người dân Nhật kính trọng như một tướng quân. Ông còn được xem là biểu tượng của tình đoàn kết, hữu nghị Mỹ - Nhật. Hiệp ước San Francisco được ký kết vào ngày 8/9/1951 đã trao trả độc lập và rút phần lớn quân đội ra khỏi lãnh thổ Nhật. Đồng thời, Nhật Bản cũng cho phép Mỹ duy trì một số căn cứ tại Nhật qua ký Hiệp ước An ninh Mỹ - Nhật (1951).

Sau khi Hiệp ước An ninh Mỹ - Nhật được ký kết, đất nước Nhật Bản chính thức đứng dưới “ô hạt nhân” của Mỹ. An ninh Nhật phụ thuộc nhiều vào Mỹ và tình trạng này kéo dài đến tận ngày nay. 

Nền kinh tế Nhật Bản phát triển thần tốc khiến Mỹ dè chừng

Tháng 6/1950, chiến tranh Triều Tiên và Hàn Quốc bùng nổ. Một tháng sau đó, quân đội Mỹ tham chiến tại Triều Tiên hòng bảo vệ quân đội Hàn Quốc. Cuộc chiến này chính là sức bật để kinh tế Nhật vươn lên, hàng nghìn nhà máy Nhật đã phải hoạt động hết công suất nhằm cung cấp hàng tiếp tế cho Mỹ. 

Tháng 3/1965, Mỹ đưa quân xâm lược Việt Nam. Tham gia vào cuộc chiến phi nghĩa này đã gây tổn thất nặng nề đối với nền kinh tế Mỹ nhưng đồng thời cũng là cơ hội phát triển cho Nhật Bản.

Giai đoạn 1952 – 1973, Nhật chi rất ít tiền cho quốc phòng và chủ yếu tập trung phát triển kinh tế. Kinh tế Nhật phát triển một cách thần kỳ. Từ năm 1952 – 1958, GDP bình quân của Nhật tăng trung bình 6,9%/năm. Ở thập niên 60, GDP Nhật luôn đạt mức tăng trên 10%. Các ngành công nghiệp chế tạo, sản xuất ô tô và đóng tàu phát triển vượt bậc..

Năm 1980, kinh tế của Nhật vươn lên đứng thứ 2 trong nhóm nước tư bản, chỉ sau Mỹ. Bước phát triển nhanh chóng của Nhật Bản khiến Mỹ dè chừng.

Mỹ - Nhật xoa dịu căng thẳng kinh tế, trở thành đồng minh thân thiết

Trong khi đất nước Mỹ rơi vào tình cảnh khó khăn thì kinh tế Nhật Bản lại trở nên thịnh vượng. Quan hệ của hai nước Mỹ - Nhật dần trở nên căng thẳng trong thập niên 80. Để “xoa dịu” Mỹ, Nhật Bản chấp nhận tăng giá đồng yên nhằm khuyến khích các doanh nghiệp Nhật đầu tư và sử dụng lao động Mỹ.

Tháng 5/2016, Tổng thống Mỹ Barack Obama đến thăm Hiroshima. Bảy tháng sau, thủ tướng Shinzo Abe Nhật Bản cũng có chuyến đến thăm Trân Châu Cảng. Chuyến thăm của 2 nhà lãnh đạo cấp cao 2 nước cho thấy sức mạnh của sự hòa giải, có thể biến Nhật Bản trở thành đồng minh của Mỹ mặc dù trước đó là kẻ thù không đội trời chung.