Thu hồi tài sản tham nhũng chỉ được 3/10 đồng

Quy trình truy tìm, thu hồi tài sản tham nhũng còn hạn chế

Theo kết quả giám sát của MTTQVN, việc giải quyết, áp dụng các biện pháp cưỡng chế, ngăn chặn tẩu tán tài sản dành cho án hình sự về tham nhũng, kinh tế ngày càng được triển khai và thực hiện tốt hơn.

Số liệu của C03 (Bộ Công an) cho biết, trong thời gian từ 2018 đến ngày 1/11/2022, tổng số vụ tham nhũng đã được khởi tố, điều tra, xét xử là 481 vụ án. Số tài sản do các đối tượng vi phạm này đã giao nộp hoặc thu giữ ước tính khoảng 730,2 tỷ đồng.

Đối với án kinh tế, tổng số vụ là 1.035, giá trị tài sản do các đối tượng giao nộp hoặc tịch thu khoảng 3.369,6 tỉ đồng. MTTQVN cho biết, sau khi xét xử các vụ án, số tài sản tham nhũng được thu hồi còn thấp.

Nói về nguyên nhân, cơ quan này chỉ ra thể chế pháp luật liên quan tới việc thu hồi tài sản tham nhũng còn thiếu đồng bộ, mang tính nguyên tắc dẫn tới nhiều cách hiểu, áp dụng khác nhau. Đến nay, vẫn chưa có cụ thể một quy trình nào để truy tìm tài sản tham nhũng, tài sản bị chiếm đoạt để làm rõ hành vi che giấu nguồn gốc tài sản tham nhũng.

Cụ thể, trong Bộ luật Hình sự quy định chỉ áp dụng biện pháp tịch thu tài sản của người bị kết án về tội phạm nghiêm trọng, rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng xâm phạm đến an ninh quốc gia, ma túy. Hơn hết, đến thời điểm này vẫn chưa có cơ chế về kiểm soát thu nhập hay luật đăng ký tài sản. Bởi vậy nên việc kê khai tài sản ảnh hưởng đến công tác xác minh, truy tìm tài sản của người phải thi hành án.

Khó khăn và nhiều bất cập trong việc thu hồi tài sản tham nhũng

Cần có website công khai tài sản để dễ thu hồi tài sản tham nhũng

Trao đổi với báo chí, bà Trương Thị Ngọc Ánh - phó chủ tịch Ủy ban TW MTTQVN, bà Ánh cho rằng cần để nhân dân giám sát việc kê khai tài sản của cán bộ, công chức, người có quyền hạn trong bộ máy nhà nước tại nơi cư trú. Sự giám sát này cần được công bố để mọi lúc, mọi nơi để người dân sinh sống cùng khu dân cư với đảng viên, cán bộ sẽ giúp kịp thời phát hiện những biểu hiện, sinh hoạt có dấu hiệu bất thường.

Qua việc giám sát, phát hiện của nhân dân, các đơn vị, tổ chức có thẩm quyền sẽ có kiến nghị với cấp ủy, tổ chức để trực tiếp giám sát cán bộ, đảng viên có biểu hiện nghi ngờ.

Nguyên thứ trưởng Bộ Nội vụ - đồng chí Thang Văn Phúc cho rằng cần thay đổi quy định trong công tác phòng chống tham nhũng. Việc công khai tài sản quan chức một cách minh bạch là thứ chúng ta đang hướng tới. Tuy nhiên hệ thống pháp luật hiện chưa đồng bộ nên chỉ mới dừng ở một phạm vi nào đó.

Chuyện công khai tài sản của người có quyền hạn, chức vụ càng rõ ràng càng tốt. Nhiều ý kiến cho rằng nên có một website để công khai tài sản quan chức, từ đó mọi người dân quan tâm đều có thể tiếp cận được. Quan chức, cán bộ nên chấp nhận công khai tài sản cá nhân trong nhiệm kỳ.

Kiểm soát đầu tư ra nước ngoài khó khăn

Về vấn đề kiểm soát giới quan chức đầu tư ra nước ngoài, trong đó có cả mua bất động sản, phó chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp đầu tư nước ngoài - ông Nguyễn Văn Toàn cho biết quy định pháp luật về đầu tư hiện nay có thể kiểm soát được nếu cá nhân đầu tư qua con đường chính thống, có đăng ký dự án và được cơ quan chức năng cấp phép.

Tuy nhiên, trong trường hợp cá nhân đó đầu tư qua kênh thứ ba thì việc kiểm soát là rất khó. Vấn đề mấu chốt ở đây là quan chức đầu tư bất hợp pháp ra nước ngoài nên mới cần kiểm soát. Chính vì vấn đề kiểm soát khó khăn nên cần đề ra cơ chế xử lý đủ tính răn đe nếu phát hiện quan chức đầu tư bất hợp pháp ra nước ngoài. Việc này sẽ hạn chế, ngăn chặn được các hoạt động tẩu tán tài sản tham nhũng của quan chức.

Liên quan tới việc kê khai thu hồi tài sản tham nhũng, tại nước ngoài họ cũng bảo vệ bí mật cho cá nhân, không phải ai cũng có quyền kiểm soát được trừ trường hợp đã thành án. Ông Phúc nói: "Cái gốc của vấn đề là cần phải thay đổi hệ thống quản trị để bớt dần những kẽ hở cho cá nhân lợi dụng vào chính sách thực hiện hành vi tham nhũng, tiêu cực".