Doanh nghiệp bị “nhấn chìm” bởi quy định phòng cháy chữa cháy

Cụ thể, những doanh nghiệp và hộ kinh doanh trong một số lĩnh vực quy định cần phải được cấp chứng nhận về quá trình nghiệm thu công tác phòng cháy chữa cháy. Nếu không đáp ứng được thì buộc phải ngừng sản xuất, kinh doanh. Những chủ đơn vị cho biết, họ có thể sẽ phải ngừng kinh doanh, đóng cửa do quy định bị siết chặt và cứng nhắc.

Quy định phòng cháy chữa cháy được siết chặt

Vụ cháy quán karaoke ở Bình Dương hồi tháng 9 năm 2022 và rất nhiều vụ cháy lớn nhỏ trong những năm gần đây đã cảnh báo hồi chuông về an toàn phòng cháy chữa cháy. Các quy định đã được nhà nước siết chặt, không chỉ đối với những đơn vị kinh doanh karaoke mà còn nhiều ngành nghề, lĩnh vực khác, cụ thể là kho xưởng, nhà máy.

Theo Nghị định 136 và các Thông tư hướng dẫn ban hành rải rác đầu năm 2022 thì danh mục cần kiểm duyệt về phòng cháy chữa cháy cũng được tăng cường. Điều này nhằm đảm bảo an toàn từ khâu thiết kế, thi công đến quá trình vận hành, đi vào hoạt động.

Quy định phòng cháy chữa cháy được siết chặt gây khó cho doanh nghiệp

Theo đại diện một hiệp hội kinh doanh tại Đồng Nai thì điều này ảnh hưởng rất nhiều đến doanh nghiệp. Tỉnh có 30 khu công nghiệp với 1,2 triệu lao động - một trong những nhóm đông nhất cả nước. Hầu hết doanh nghiệp đều bị những quy định phòng cháy chữa cháy tác động mạnh. 

Theo người này, có công ty nộp hồ sơ thiết kế đã 7 tháng nhưng không được phê duyệt. Bên phòng cháy chữa cháy cũng không có văn bản phản hồi về những vấn đề được, chưa được, cần sửa đổi như thế nào. Điều này khiến chủ doanh nghiệp không biết lý do không được chấp thuận. Đây cũng không phải trường hợp cá biệt tại Đồng Nai. Rất nhiều công ty rơi vào hoàn cảnh này khiến họ không xây được nhà xưởng, ảnh hưởng đến kinh doanh.

Theo chủ một doanh nghiệp khác, từ khi có quy định phòng cháy chữa cháy kho hàng thì cơ sở mới gần như không hoạt động được. Nguyên nhân bởi khâu thẩm duyệt quá chậm, không có đơn vị cấp phép thì không ai dám mở. 

Năm 2022, họ đã thêm 3 kho hàng và văn phòng để mở rộng kinh doanh. Phần phòng cháy chữa cháy được duyệt, thi công xong theo đúng yêu cầu nhưng không được nghiệm thu. Nguyên nhân bởi không kiểm định được lớp sơn chống cháy cho kèo thép ở khu vực nhà kho thuộc tầng 3.

Chủ doanh nghiệp cho biết, chỉ vì vướng mắc một chút này mà tất cả các khu vực khác đều không được hoạt động. Trong khi đó, nhiệm vụ nghiệm thu là do cơ quan chức năng thực hiện. “Chúng tôi mong có thể nghiệm thu những khu vực khác trước và đề nghị cơ quan phòng cháy chữa cháy có hướng dẫn liên quan đến việc kiểm định sơn chống cháy”. Tin tức mới nhất cập nhật tại chuyên mục Xã hội.

Những doanh nghiệp nước ngoài cũng không “thoát”

Công ty Hyosung Việt Nam là một trong những doanh nghiệp Hàn Quốc có tổng vốn đầu tư lớn vào Đồng Nai. Người đại diện doanh nghiệp cho biết, từ cuối năm 2022 vừa quá thì việc xin thẩm duyệt giấy phép đã rất khó khăn và tiêu tốn nhiều thời gian. 

Nguyên nhân bởi trước đây vấn đề quy định phòng cháy chữa cháy kho hàng, nhà xường do tỉnh thực hiện. Thế những từ năm ngoái đã chuyển nhiệm vụ ra Cục Cảnh sát PCCC ở Hà Nội. Thời gian chưa được xác định nên công ty gặp nhiều khó khăn trong việc mở rộng hệ thống nhà xưởng, nâng cấp quy mô sản xuất.

Nhiều đơn vị bị tạm ngừng, đình trệ kinh doanh vì chưa được kiểm định

Một ông lớn khác tại Đồng Nai là Foxconn cũng cho hay, khá nhiều đơn vị của họ mất đến 24 tháng cũng chưa được nghiệm thu những vấn đề liên quan đến phòng cháy chữa cháy. Những kế hoạch đầu tư đều bị hủy hoặc phải tạm ngưng. Foxconn là nhà một trong những nhà cung ứng lớn cho Apple. Công ty này hiện đang đầu tư nhà máy tại các tỉnh phía Bắc bao gồm Bắc Ninh và Bắc Giang.

Thời điểm cuối năm 2022 thì Hiệp hội doanh nghiệp Nhật Bản tại TP HCM (JCCH) cũng đã có kiến nghị lên Bộ trưởng Công an Tô Lâm. Nguyên nhân bởi, những tiêu chuẩn mới của Nghị định 138 đã khiến tổng cộng 18 dự án với trị giá gần 3.100 tỷ đồng của họ bị ảnh hưởng.

Quy định phòng cháy chữa cháy yêu cầu nhà chung cư, nhà hỗn hợp, nhà làm việc dưới 5 tầng, các cửa hàng kinh doanh, sửa chữa bảo dưỡng xe diện tích dưới 500m2 cũng phải thông báo về an toàn phòng cháy chữa cháy với cơ quan có thẩm quyền. Các công trình cần phải được thẩm duyệt thiết kế mới được xây dựng. Xây xong cần thẩm duyệt tiếp mới được đi vào hoạt động.

Điều này đã khiến rất nhiều doanh nghiệp, cơ sở kinh doanh buộc phải dừng hoạt động để khắc phục. Không những thế, những công trình cần cải tạo, sửa chữa dù là hạng mục nhỏ cũng cần phải xin giấy phép thẩm duyệt thiết kế.

Một cái khó của doanh nghiệp nữa là trong 18 tháng liên tục có 3 thông tư liên quan được bổ sung, thay thế. Rất nhiều đơn vị đang đầu tư theo phương án cũ nhưng khi hoàn thiện thì lại thẩm định theo phương án mới. Các thông tư cũng không có hướng dẫn chuyển tiếp nên không chỉ doanh nghiệp mà cả cơ quan thẩm tra, các ban ngành cũng bị mắc.

Một số tiêu chuẩn khó thực hiện, không khả thi

Các doanh nghiệp cho rằng, việc thắt chặt quy định an toàn phòng cháy chữa cháy là đúng đắn. Tuy nhiên, quy trình thực hiện cần bám sát thực tế, có thăm dò để tạo tiếng nói chung giữa doanh nghiệp và các ban ngành liên quan. Nếu không có lộ trình, không đồng loạt thì nhiều doanh nghiệp sẽ đuối sức.

Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa Đỗ Minh Tuấn đã có cuộc đối thoại với doanh nghiệp. Ông Tuấn cho rằng, thực hiện các quy định cần trên tinh thần "chia sẻ" thay vì chỉ làm theo kiểu "máy móc, nhăm nhăm xử phạt". Theo ông, nếu cứ áp dụng tiêu chí mới thì 99% doanh nghiệp không đủ điều kiện. Chưa kể còn có hàng ngàn cơ quan nhà nước, công sở, trường học, bệnh viện… cũng không đáp ứng.

Cần linh hoạt hơn trong việc áp dụng những quy định phòng cháy chữa cháy

Bởi vậy, chỉ những đơn vị vi phạm nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng mới cần đình chỉ hoạt động. Còn lại thì cần khắc phục dần theo một lộ trình đồng bộ giữa các tỉnh thành, giữa cơ quan chức năng với các doanh nghiệp.

Trên thực tế, có những tiêu chuẩn hoàn toàn không có tính khả thi, không thực tế, khó áp dụng. Theo Ban Nghiên cứu phát triển kinh tế tư nhân (Ban IV)  thì Thông tư của Bộ Công an có quy định về "Kết cấu chịu lực được bọc bảo vệ bằng chất, vật liệu chống cháy" áp dụng theo tiêu chuẩn của Anh. 

Điều này có nghĩa là, để đảm bảo quy định phòng cháy chữa cháy nhà xưởng thì các cột thép phải bọc vật liệu chống cháy bằng vật liệu rỗng. Nếu không, toàn bộ kết cấu thép phải sơn bằng loại sơn chống cháy. Chi phí để thực hiện cả hai phương án này khá cao. Một điểm nữa là trên thị trường Việt Nam chưa có loại sơn nào được cấp phép đủ điều kiện. Đây chính là lý do nhiều công trình mới không nghiệm thu.

Bên cạnh đó, những quy định kiểm định vật phẩm chống cháy hiện tại cũng rất phức tạp. Thế nhưng, chỉ có 2 đơn vị tại Hà Nội có đủ thẩm quyền thực hiện điều này là Viện Khoa học công nghệ xây dựng (Bộ Xây dựng) và Đại học PCCC (Bộ Công an). Các doanh nghiệp phía Nam muốn được kiểm định cần phải gửi mẫu phẩm ra Hà Nội. Điều này làm mất nhiều thời gian thực hiện và tốn kém chi phí.

Cũng theo những đánh giá của Ban IV thì những nhà đầu tư phản ánh chi phí liên quan phòng cháy chữa cháy khiến sự cạnh tranh trong môi trường đầu tư của nước ta suy giảm. Những doanh nghiệp trong lĩnh vực kho bãi trong ngành logistics sẽ ghi nhận chi phí đầu tư cho vấn đề này là chi phí "chạy thủ tục cấp phép”. Chính điều này cũng gây ảnh hưởng đến an toàn, lợi ích của người lao động và cả doanh nghiệp.

Không chỉ những quy định mới mà nhiều nội dung trong quy định cũ doanh nghiệp cũng không thể đáp ứng. Ví dụ như yêu cầu về khoảng cách tối thiểu đảm bảo an toàn phòng cháy chữa cháy. Tại những đô thị có mật độ xây dựng cao, sẽ rất khó khăn để thực hiện được điều này.

Trước những điểm bất cập này thì nhiều doanh nghiệp, các hiệp hội đều mong cơ quan chức năng có sửa đổi, gỡ bỏ những điểm chưa phù hợp thực tế. Ví dụ như quy định bọc vật liệu chống cháy vào kết cấu thép. Những công trình an ninh, quốc phòng, hóa chất hay những đơn vị sản xuất vật liệu có nhiệt độ nóng chảy cao hơn thép mới cần áp dụng. Những nhà xưởng, nhà kho, công trình bình thường cần linh hoạt hơn.

Bên cạnh đó, việc áp dụng quy định phòng cháy chữa cháy cần phân loại các công trình theo chức năng để áp dụng. Thực tế thì cháy nổ tại nhà máy, cơ sở sản xuất không nhiều, thiệt hại cũng không quá lớn. Những quy định, bộ tiêu chí cụ thể từ quy định tiêu chuẩn, chất lượng ngay từ đầu cũng cần thiết để doanh nghiệp có cơ sở thực hiện.